Lacan og Alcan

Formáli:Það er einhver mystic á bakvið þessa helgi. Ég er einhvernveginn úrvinda eftir komu Zizek. Að koma sér útúr sínum lokaða fræðimannaheimi og yfir í annan (reyndar með sömu snertiflötum).
Ég sat þessa tvo fyrirlestra sem hann hélt og svo með ,,heimspeki og listaelítunni" í gærkvöldi þar sem Zizek var aðalumfjöllunarefnið - þar var því fagnað mjög þegar að úrslit lágu fyrir í álverskosningunni. Þeir sem átta sig ekki á fyrirsögninni, tengingunni þá er Zizek svonefndur ,,Lacan sálgreinandi" og Alcan að sjálfsögðu fyrirtækið sem reyndi að taka lýðræðið í sínar hendur með geðsjúklegum áróðri, sem var langt umfram alla velsæmd. (Afstaða Zizek er reyndar önnur í því máli, en ég fer ekki nánar út í það)

Meginmál: Það er rétt að þakka Hafnfirðingum fyrir að fella í álverskosningunni í gær og óska Íslendingum til hamingju - það er gott að það sé ennþá til fólk hérlendis sem hefur meiri trú á sjálfu sér og sínu hugviti en þessum stóriðju skrípaleik sem við höfum orðið vitni af á síðustu árum. Ég veit hins vegar ekki hvort að það sé hægt að taka undir annars góða tilvitnun Guðmundar Andra Thorssonar í Bob Dylan ,,The Times They Are A-Changin' " (sjá Silfur Egils undir ,,Kosningar") því að sagan hefur yfirleitt reynst vera önnur en óskhyggja manna. Þar að auki er Hafnafjörður mjög sérstakt bæjarfélag stjórnmálalega séð - þar fékk Samfylkingin t.d. góðan hreinan meirihluta í sveitastjórnarkosningunum síðasta vor - þannig að ég held að það sé ekki hægt að ganga svo langt eins og margir vilja gera að segja þetta endanlega til marks um það að stjórnin sé fallin, það er hins vegar von mín.
Það sem er hins vegar merkilegra en mögulegt stóriðjustopp eru einmitt kosningarnar í gær, stjórnmálaskýrendur eru að gleyma því (sem reyndar Lúðvík Geirsson bendir á). Það var 76,6% kosningaþátttaka (samkv. fréttum í gær) í kosningum sem fól í sér beint lýðræði. Margir (yfirleitt forsjárhyggjuflokkar á borð við Sjálfstæðisflokkinn) hafa gefið skít í slíkar hugmyndir og annmarka þeirra (svo sem skítarök um að þar séu stjórnmálamenn að firra sig ábyrgð) málið er hins vegar það að íslenska þjóðin vill aukið beint lýðræði og auk þess hefur það komið fram um langa hríð að Alþingi er sú stofnun sem Íslendingar bera einna minnst traust til. Það er reyndar rétt hjá Þorgerði menntamálaráðherra að stjórnmálamenn firra sig ábyrgð með hlutleysi sínu, það á að vera hlutverk stjórnmálamannsins og flokkanna í stórum málum sem eru lögð fyrir þjóðina að segja sína skoðun og rökstuðning á bakvið hann - það er einna helst það sem klikkaði, en að segja að beint lýðræði sé afsökun stjórnmálamanna er einmitt ekki vel rökstudd skoðun heldur beinlínis áróður fyrir því að flokkur hennar haldi alvöldum (þ.e. yfir framkvæmdarvaldinu, sem ræður í skjóli hlýðni yfir löggjafarvaldinu (Alþingi) og sér um að ráða í dómsvaldið). Fólk verður svo að gera það upp við sjálft sig hvort að það treystir sér eða valdasjúkum stjórnmálamönnum betur.
Það er auðvitað álitamál um hvað mál skal kjósa - en það eru þó augljós mál um framtíð landsins, líkt og í gær og auðvitað hefði átt að vera um Kárahnjúka sem á að kjósa um. Annmarkar kosninganna í gær voru auðvitað að þar hefðu allir íbúar stórhöfuðborgarsvæðisins átt að fá að kjósa - þetta var ekki einungis mál allra Hafnfirðinga.
Það er reyndar eflaust ein af ástæðum þess að ekki hefur náðst sátt í stjórnarskrárnefnd um forsetaembættið, (þ.e. að leggja niður völd forseta í stjórnarskrá) að Sjálfstæðisflokknum hugnast ekki að henda þeim en fá í staðinn yfir sig hugmynd sem kaldhæðnislega Hannes Hólmsteinn varð fyrstur til að benda á um að safnist ákveðið margar undirskriftir frá þjóðinni geti hún farið fram á þjóðaratkvæðagreiðslu (t.d. 20-30% kosningabærra manna, sem er sambærilegt og gerist í öðrum löndum).
Það myndi þýða ótrúlega fjölgun á slíkum málum, sem er ekki gott fyrir flokk sem er með 35-40% fylgi og í algjörri lykilstöðu í íslenskum stjórnmálum - ástandið yrði hreinlega þannig að ákveðin hluti þjóðarinnar myndi alltaf vilja kjósa um stærri mál og á meðal þeirra er ég (ég er meira að segja tilbúinn að slengja fram órökstutt þeirri fullyrðingu að að minnstakosti 15-20% myndi skrifa undir þjóðaratkvæðagreiðslu í hvaða máli sem er, þ.e. ekki endilega að þeir styðji þá sem setja óskina fram heldur vilja að þjóðin fái að ráða örlögum sínum).

Lokaorð: Það er eitthvað í loftinu, en það er ekki víst að það sé draumurinn eða óskhyggjan sem marga dreymir um. Sagan smýgur undan og vindar fara í óvænta pólitískaátt, því ættum við að vera orðin vön af reynslu okkar af stanslausu veðravítinu Íslandi. Það eru kosningar í nánd og líklegra en ekki fær engin það sem hann vill. Það ríkir chaos sem gaman verður að fylgjast með en útkoman gæti orðið eitthvað óskynsamt... sem eru auðvitað allar aðrar stjórnir en Sjálfstæðisflokkur og Samfylking!
Lifi Viðreisnin!
... en umfram allt megi kosningarnar í Hafnafirði glæða auknu lífi í hugmyndina
um beint lýðræði - treystum okkur sjálfum best.